De vervloekte stad

Kythira: aflevering 3 – de vloek van Paleochora
 
Ik sta op een rotsrichel en kijk uit over mijn stad. Achter mij uit het dal klinkt het geluid van menselijke stemmen, de vrouwen en de kinderen, de ouden van dagen. Er hangt rook in de lucht, de ondergaande zon kleurt de daken van de huizen en de koepels van de vele kerken rood. Mijn blik valt op het koepeltje van mijn lievelingskapel. Is het pas drie dagen geleden dat ik geknield lag voor het icoon van Maria met haar Zoon? Terwijl ik met mijn ene arm mijn zoontje tegen me aan klem strek ik mijn andere arm in de richting van de stad. Ik open mijn mond om te spreken. In mijn hoofd hoor ik nog een melodie en de woorden van zijn lied.
 

In het jaar 1537 is Agios Dimitrios een welvarende stad op het Griekse eiland Kythira. Door de gunstige ligging en het vruchtbare klimaat hebben veel bezetters getracht zich op het eiland te vestigen. De plaatselijke bevolking trok zich steeds verder terug, tot in een rivierkloof, tussen de ruige berghellingen. Vanaf de zee is de stad niet te zien, vanuit land is hij moeilijk te bereiken en goed te verdedigen. Een tien meter hoge muur is om de stad gebouwd die op de uitloper van een steile bergtop ligt. De stad wordt steeds welvarender, op het hoogtepunt wonen er 800 mensen in de stad, waaronder handelaars en ambachtslieden, goudsmeden, wevers en pottenbakkers. Dat komt ook de piraat Barbarossa (Khair ad-Din ) ter ore. Hij wil de rijkdommen van Agios Dimitrios veroveren en als dat niet lukt via de zee trekt hij over land naar de stad.
 
De bevolking wordt op tijd gewaarschuwd en de vrouwen, kinderen en ouden van dagen trekken zich in het geheim met alle kostbaarheden terug in een grot in de bergkloof.
 
Als de piraten ten koste van vele mannenlevens de stad toch veroveren vinden ze daar niets van hun gading, zelfs geen vrouwen en kinderen. Eén voor één worden de overlevende mannen naar voren geroepen om antwoord te geven op de vraag: waar is het goud? Waar zijn de vrouwen?
 
Elke man die het antwoord schuldig blijft wordt onthoofd. Een man, Mitros, kan het niet meer aanzien en stapt naar voren: ‘heer, het heeft geen zin de mannen die van niets weten om het leven te brengen! Wij waren al heel lang gewaarschuwd en de vrouwen zijn naar het vaste land gevlucht.’
Op dat moment begint in de verborgen grot een baby te huilen. Mitros begint te dansen en te zingen, in de hoop dat hij daarmee de moeder van de baby kan waarschuwen om het kind stil te krijgen. De woorden van zijn lied zijn: ‘hond, dood de haas en red op die manier je volk!’
 
De jonge moeder hoort het lied en klemt het kind tegen zich aan. Net zolang tot het stil is. Maar het is al te laat, de piraten weten waar de grot is en plunderen alles. De jonge moeder staat met haar kind in haar armen, gestikt toen zij probeerde het stil te krijgen. Ze spreekt een vloek uit over de verwoeste stad, die tot de dag van vandaag stand heeft gehouden. Sinds 1537 is Agios Dimitrios een spookstad en heet nu Paleochora, de Oude Stad.

 
Ik sta op de rotsrichel en kijk uit over mijn vernietigde stad. Achter mij uit het dal klinkt het geweeklaag van menselijke stemmen, de vrouwen en ouden van dagen, het geluid van huilende kinderen. De rook hangt zwaar in de lucht gemengd met de weeë stank van verbrand vlees en verschroeide huizen. Het licht van de ondergaande zon valt versluierd door de rook op de weinige daken die nog overeind staan en kleurt de vele koepels van de ingestorte kerken met de kleur van het bloed dat is vergoten. De koepel van mijn lievelingskapel is vernield, het was driehonderd mensenlevens geleden dat ik hier geknield lag. In gedachten zie ik het icoon: Maria’s gezicht is zwartgeblakerd, net als haar Zoon, het bladgoud omgekruld door de hitte, het hout gebarsten. Terwijl ik met mijn ene arm mijn dode zoon tegen me aan klem strekt mijn andere arm zich in de richting van de stad. Mijn mond opent zich om de vloek uit te spreken. Vanuit mijn binnenste voel ik de woede oplaaien en de vloek slingert zich met kracht naar buiten: ‘nooit meer zal een vrouw in deze stad een kind baren dat ouder wordt dan mijn zoon is geworden! Tot in eeuwigheid is zij vervloekt!’ In mijn oren klinkt nog de gehate melodie en de woorden van Mitros’ lied……
 

Een van de 365 kerkjes in Paleochora.

Nog een kerkje en resten van een huis.

En in de verte nog een kerkje. Alleen de geiten trekken zich niets aan van de vloek en maken hun paden tussen de struiken. Zelfs de huidige inwoners van Kythira komen hier niet.

Ivy

NB: drie eeuwen later dook aan de andere kust van Kythira een icoon op met een zwarte madonna en een zwart kind. Omdat ze gevonden werden in een myrthestruik, heet ze de Madonna Myrtidiosa. Er is een klooster aan gewijd en elk jaar op 15 augustus is er een grote eredienst, die wij ook hebben bijgewoond.

In de week voor Pasen wordt ze het hele eiland rondgedragen en doet daarbij elk dorp en elk stadje aan. In Paleochora is ze echter nooit geweest…..