Midzomer – Litha

(Dit verhaal heb ik een paar jaar geleden al gepubliceerd op mijn weblog bij de Volkskrant, dus voor trouwe lezertjes kan het bekend voorkomen)

Opnieuw heeft het rad van de tijd een slag gemaakt, een volgend punt op de kruisvormige spaak is bereikt. Na de equinox op 21 maart, de dag dat de zon en de maan in evenwicht zijn heeft de zon zijn baan naar het noorden voortgezet en breekt de tijd aan dat de dagen lang en de nachten kort zijn. De tegenhanger van Yule,  Midwinter, de duistere tijd, is Litha, de lichte tijd, Midzomer.

Gebaseerd op een misvatting hebben de meteorologen van de vier kruispunten op het rad van het jaar een beginpunt gemaakt. Zo begint de zomer op de dag dat haar hoogtepunt wordt bereikt. Vanaf hier gaat het weer bergafwaarts, de donkere tijd tegemoet. Vanaf vandaag is er geen groei en ontwikkeling meer, geen ontkiemen van zaden en ideeën maar is het een bestendiging van datgene dat wortel heeft geschoten.

De dag van Midzomer is een dag van vuur en feesten. Opnieuw is de sluier tussen onze wereld en de andere wereld dun. Ditmaal niet de scheiding met het dodenrijk maar de scheiding met het feeënrijk. Daarom kon Shakespeare ook zijn Midsummernightdream schrijven waarin veel van de oude wijsheid en kennis verscholen ligt. Midzomernacht is de nacht die geen nacht wil worden, de nacht zonder slaap waarin vreemde visioenen uit het halfduister tevoorschijn komen.

De dag van Midzomer ligt niet vast, maar valt tussen 20 juni en 24 juni. De kerstening van de heidense feesten heeft ertoe geleid dat de geboortedag van Johannes de Doper de functie en rituelen van midzomer heeft overgenomen: de St. Jansvuren, de picknick op het veld, de bloemenkransen in het haar.

Met Midzomer werden brandende wagenwielen van de heilige berg gerold. In het spoor wat het wiel volgde werd de toekomst gelezen.  Sommige van die plekken zijn nog terug te vinden. De Wageningse Berg is een voorbeeld.

As van het midzomervuur was heilzaam tegen ziekten en infecties. En de kruiden die nu bloeien werden door vrouwen geplukt en tot heilzame kransen gevlochten. Een krans van zeven kruiden, waaronder St.-Janskruid, onder het hoofdkussen gelegd, gaf voorspellende dromen.

De dag van St. Jan, 24 juni, heeft zelf ook een bijzondere voorspellende gave. Het is een merkeldag, een dag die het weer vastlegt voor de komende periode. Als het regent met St. Jan kun je je last-minutes gaan boeken, maar is het ’s avonds nog warm en zonnig dan kun je rekenen op een prachtige zomer.

Als met Yule, midwinter, de lichtkoning wordt geboren wordt hij ook wel gezien als de Eikenkoning, de Green Man. In de nacht van Walpurgis ligt bij met een maagd. Maar nu is hij op het einde van zijn half-jaarlijkse leven en in een gevecht verslaat de Hulstkoning hem. Die zal regeren tot 21 december, wanneer de hulsttakken worden gedroogd en in het vreugdevuur verbrand.

De Eikenkoning, ook wel de gehoornde genoemd, staat voor groei en bloei, voor macht en kracht. De Hulstkoning is degene die de groei afremt zodat de natuur weer tot rust kan komen. De oogst zal nog verder rijpen maar de groeikracht is verdwenen en zal pas met Midwinter terugkeren.

Een sprong over het St. Jansvuur bevorderde de vruchtbaarheid, een stelletje dat er samen hand-in-hand overheen sprong zonder het contact te verbreken zou gelukkig samen leven. Vrouwen sprongen met een bezem tussen hun benen over het vuur. Hoe hoger de sprongen, hoe hoger de gewassen zullen groeien. Vandaar dat ook Midzomernacht traditioneel tot één van de heksennachten is gaan behoren.

Een hele fijne Midzomer toegewenst, en allemaal duimen voor mooi weer op zondag!

Ivy

De foto’s komen van internet